با شناسایی به موقع شقاق از مزمن شدن آن جلوگیری کنید. زیرا بهبود شقاق مقعدی مزمن سخت تر خواهد بود.
مجله پزشکی در این مقاله با بررسی همه جانبه‌ی شقاق مقعدی، اطلاعات جامعی درباره انواع شقاق مقعدی و مهمترین دلایلی که یک فرد به این بیماری مبتلا می‌شود جمع‌آوری و ارائه کرده است.
همچنین روش های بهبود این بیماری معرفی شده اند و به همه نگرانی‌ها و ابهامات افراد در قالب سؤالاتی پاسخ‌داده‌شده است. با کسب اطلاعات این مقاله، آگاهی لازم برای اقدام به موقع برای شقاق مقعدی را دریافت خواهید کرد.
شقاق مقعدی چیست و ظاهر آن چگونه است؟
شقاق یا فیشر مقعدی یک زخم یا شکاف است. این زخم در پوشش سلولی مقعد و یا کانال آنال ایجاد می‌شود. ظاهر آن معمولا به شکل بیضی بوده و در پوست مقعد ظاهر می‌شود.
حدود 90 درصد از فیشرها در محدوده عقب مقعد ظاهر می‌شوند و حدود 10 درصد نیز در جلو مقعد به وجود می‌آید.
بجز این نواحی، اگر شکافی در جای دیگری از مقعد ظاهر شود، نمی‌تواند شقاق مقعدی باشد و نشانه بیماری دیگری است. بنابراین نیاز به بررسی دقیق‌تر دارد و نباید آن را با فیشر اشتباه گرفت.
علت شقاق یا فیشر مقعدی
فیشر مقعدی به دلایل مختلفی ایجاد می‌شود که اصلی‌ترین دلیل بروز آن اسهال یا یبوست طولانی‌مدت است. در فهرست زیر مهمترین علت های شقاق مقعدی نیز آورده شده است:
- زایمان طبیعی که حدود 45 درصد از بیماران زن را شامل می‌شود.
- استفاده زیاد از داروهای ملین برای درمان یبوست
- انجام جراحی‌های دیگری درگذشته در محدوده مقعد
- وسواس و نظافت بیش‌ازحد ناحیه مقعد
علائم شقاق مقعدی
تشخیص شقاق تنها از طریق بررسی علائم ممکن نیست. به همین علت برای تشخیص قطعی شقاق مقعدی علاوه بر توجه به علائم و نشانه ها، مداخله پزشکی شرط است. در ادامه علائم شقاق برای شناخت بیماری و مراجعه به موقع ارائه شده است:
- بروز ترک و شکاف در پوست اطراف مقعد
- خونریزی قابل‌مشاهده با رنگ روشن در ناحیه مقعد
- احساس خارش و سوزش در مقعد به ویژه در هنگام دفع مدفوع و پس از آن
- برآمدگی مقعد یا بخشی از آن
انواع فیشر مقعدی
شقاق مقعدی فقط به یک‌شکل نیست و انواعی دارد. به‌طورکلی دو نوع فیشر مقعدی وجود دارد. در ادامه به بررسی این دو نوع پرداخته‌شده است:
- فیشر حاد: این نوع فیشر با درد، سوزش و خونریزی همراه است. در این شرایط بیمار در هنگام دفع مدفوع، خون مشاهده می‌کند. اما عمق و گستردگی زخم کوچک و محدود است.
- فیشر مزمن: اگر برای درمان شقاق حاد، اقدامی نشود، شقاق مزمن به وجود می‌آید. در این نوع شقاق، زخم عمیق‌تر می‌شود و درد و سوزش و میزان خونریزی در هنگام دفع مدفوع افزایش پیدا می‌کند. درد در این نوع از شقاق غیرقابل‌تحمل است.
روشهای معاینه و تشخیص شقاق مقعدی
مرحله اول تشخیص شقاق مقعدی، برپایه‌ی گفتگو با بیمار است. در این مرحله پزشک با طرح سؤالاتی از بیمار، علائم و نشانه‌های بالینی شقاق را بررسی می‌کند. در مرحله بعدی مشاهده انجام می‌شود.
مرحله مشاهده بدون دخالت دست و معاینه انگشتی خواهد بود. زیرا پزشک به دلیل وجود درد شدید، از لمس محل عارضه خودداری می‌کند. اگر این اقدامات برای تشخیص قطعی کافی نباشد، پزشک از دیگر راهکارهای تشخیص کمک می‌گیرد. مهمترین روشهای تشخیص شقاق مقعدی عبارت است از:
- انوسکوپی مقعد
- سیگموئیدوسکوپی
- بیوپسی مقعد
- کولونوسکوپی
چه کسانی در معرض شقاق مقعدی قرار دارند؟
شقاق مقعدی بسیار رایج است. این عارضه محدودیت سنی ندارد و در تمام سنین مشاهده می‌شود. همچنین احتمال به وجود آمدن شکاف در ناحیه مقعد در زنان و مردان یکسان است. اما در برخی افراد، زمینه های بروز فیشر به میزان بیشتری گزارش شده است، از جمله:
- افراد مسن بالای 50 سال
- مصرف‌کنندگان سیگار و دخانیات
- کسانی که مدت طولانی در روز می‌نشینند
- افرادی که ورزش نمی‌کنند و یا در طی روز تحرک کم دارند
- کسانی که به‌طور مرتب غذاهای فست فودی و آماده مصرف می‌کنند
- افرادی که بیماریهای زمینه‌ای دارند و یا به طور ژنتیکی با تنگی دریچه مقعد مواجه هستند
اقدامات پیشگیرانه از بروز شقاق مقعدی
راه‌حلی برای پیشگیری صد در صدی از شقاق مقعدی وجود ندارد. اما انجام اقداماتی، احتمال ابتلا به فیشر مقعدی را کاهش خواهد داد. این اقدامات عبارتند از:
- شستشوی مقعد با آب نیمه ولرم
- خشک نگه‌داشتن ناحیه مقعد
- نوشیدن زیاد مایعات
- استفاده از رژیم غذایی که دارای فیبر باشد
- جلوگیری از یبوست و اسهال طولانی‌مدت
- انجام ورزش منظم و سبک
- استفاده از لباس‌های زیر نخی و راحت
آیا ابتلا به شقاق مقعدی خطرناک است؟
بیماری فیشر مقعدی به خودی خود خطرناک نیست. همچنین نمی‌تواند زمینه‌ای برای پیدایش سرطان روده یا سایر بیماریهای روده باشد. اما بروز آن، زندگی روزمره بیمار را تحت تأثیر قرار می‌دهد و در صورتی که برای درمان فیشر مقعدی به موقع اقدام نشود، می‌تواند منجر به بروز عفونت شدید در ناحیه مقعد شود.
آیا شقاق مقعدی درد دارد؟
ناحیه مقعد، دارای حسگرهای بسیار زیادی است. همین موضوع سبب می‌شود که شقاق مقعدی با درد شدید و حتی غیرقابل تحمل همراه باشد. این درد در هنگام دفع مدفوع به دلیل تماسی که بین مدفوع و زخم حاصل می‌شود، بسیار زیاد است. درد در فیشر مقعدی حاد، خفیف است. اما زمانی که شقاق مزمن می‌شود، میزان درد افزایش می‌یابد. در این شرایط بیمار علاوه بر هنگام دفع، در زمان سرفه و عطسه نیز درد احساس خواهد کرد.
آیا رابطه جنسی مقعدی، باعث بروز شقاق مقعدی می‌شود؟
منابع زیادی وجود دارد که اثبات کرده رابطه جنسی مقعدی مضرات بسیار زیادی دارد. یکی از این مضرات بروز بیماریهای مقعدی مثل شقاق است. پاسخ به این سؤال که آیا رابطه جنسی مقعدی سبب فیشر می‌شود، مثبت است.
زیرا ورود آلت مردانه به مقعد به عضله اسفنکتری و عروق خونی فشار وارد می‌کند. این فشار، سبب آسیب دیدن این ناحیه شده و احتمال ابتلا به شقاق مقعدی را افزایش خواهد داد.
آیا فیشر مقعدی همیشه با خونریزی همراه است؟
هنگامی‌که شقاق مقعدی در مراحل اولیه (حاد) قرار دارد، خونریزی یا وجود ندارد یا بسیار کم است. خونریزی فیشر مقعدی معمولاً زمانی مشاهده می‌شود که شقاق وارد مرحله پیشرفته شده است. در این مرحله، معمولاً هنگام دفع مدفوع خون به رنگ روشن از بدن بیمار خارج می‌شود. در شرایطی که بیمار در مراحل اولیه زخم شقاق به پزشک مراجعه کند، با خونریزی مواجه نخواهد شد.
دارو ها و روش های درمان شقاق
برای درمان شقاق مقعدی راه های درمانی مختلفی وجود دارد. برخی از این راهکارها، تاثیر موقتی دارند و بعضی دیگر، درمان قطعی برای بیماری هستند. در فهرست زیر مهمترین این روشها معرفی شده است:
- پماد گلیسیرین تری نیترات
- تزریق بوتاکس
- لیزر درمانی شقاق مقعدی
- روشهای مختلف جراحی
علاوه بر این روش ها می‌توانید در مقاله “روشهای خانگی درمان شقاق” مواد طبیعی ای که به بهبود زخم شقاق مقعدی کمک می‌کنند را بشناسید.
بهترین زمان برای درمان فیشر مقعدی
هر چه سریع‌تر برای درمان شقاق اقدام شود، درمان راحت‌تر و آسان‌تر خواهد بود. بهترین زمان برای درمان فیشر مقعدی، وقتی است که شقاق هنوز در مرحله حاد قرار دارد. اما اگر شقاق مزمن شود، راه درمان دشوارتر خواهد شد. زیرا تنها راه درمانی برای شقاق مزمن، جراحی تهاجمی یا استفاده از لیزر است. توصیه بر این است که فرد با مشاهده اولین نشانه‌ها، به پزشک مراجعه کند.
طول درمان کامل شقاق مقعدی
این سؤال دغدغه فکری بسیاری از بیماران است. مدت‌زمان بهبودی کامل فیشر، به وسعت جراحی و روش جراحی بستگی دارد. کسانی که تحت عمل جراحی تهاجمی قرار دارند، معمولاً دو تا سه هفته نیاز به استراحت دارند.
بعدازاین مدت می‌توانند به کارهای روزمره بدون محدودیت ادامه دهند. بهبودی کامل شقاق مقعدی در این نوع جراحی، به‌طور میانگین 6 هفته طول می‌کشد. اما شرایط برای بیمارانی که تحت جراحی با لیزر قرار می‌گیرند، تفاوت دارد. فرد می‌تواند از فردای انجام لیزر، کارهای روزانه خود را ادامه دهد. همچنین بهبودی شقاق معمولاً 3 تا 5 روز بعد از لیزر مشاهده می‌شود.
آیا فیشر مقعدی به خودی خود خوب می‌شود؟
روده بزرگ و مقعد، کانالی است که همیشه مدفوع از آن عبور می‌کند. میکروب‌های موجود در مدفوع هنگام تماس با شقاق سبب وخیم‌تر شدن آن می‌شوند و با گذشت زمان وضعیت بیمار بدتر خواهد شد. خروج روزانه مدفوع از مقعد، سبب باز و تازه شدن مداوم زخم می‌شود. این اتفاق سبب ابتلا بیمار به شقاق مزمن خواهد شد. شقاق مزمن نیاز به درمان دارد و نباید انتظار داشت که بصورت خودبخودی مداوا شود.
عوارض عدم مراجعه به پزشک برای درمان شقاق مقعدی
عدم مراجعه برای درمان شقاق در وهله اول منجر به مزمن شدن شقاق مقعدی خواهد شد. خونریزی اولین عارضه شقاق مقعدی مزمن است که به دلیل عدم درمان به موقع بروز پیدا می‌کند.
در شرایطی که فرد با وجود خونریزی باز هم به پزشک مراجعه نکند، طولانی‌مدت شدن خونریزی شقاق سبب بروز کم‌خونی، بی‌حالی و سردرد خواهد شد. بهترین کار این است که در مراحل اولیه برای درمان فیشر مقعدی اقدام شود تا از ابتلا به فیشر مزمن و عوارض جانبی آن جلوگیری شود.
در صورت بروز شقاق مقعدی، چکار باید کرد؟
بهترین زمان برای اقدام به درمان شقاق مقعدی زمانی است که این شکاف در مراحل ابتدایی قرار دارد. در این مرحله فرایند درمان نتیجه بخش تر است و فرد با عارضه ها و مشکلات کمتری مواجه خواهد شد.
شقاق مزمن علائم و عوارض بیشتری خواهد داشت. خونریزی، درد و سوزش ازجمله نشانه‌هایی است که به وضوح در این مرحله دیده می‌شود. شقاق مزمن با روشهای خانگی و یا استفاده از دارو به‌راحتی برطرف نمی‌شود.
برای درمان آن حتماً باید به پزشک متخصص مراجعه کرد. پزشک در ابتدا اقدام به تشخیص بیماری می‌کند. سپس براساس فاکتورهای جسمانی بیمار و وضعیت شقاق مقعدی، برای بهبودی روش مناسبی اتخاذ خواهد کرد.
سؤالات خود درباره شقاق یا فیشر مقعدی را با متخصصین مجله پزشکی در میان بگذارید. ما آماده پاسخگویی به شما هستیم.
کپسول گیاهی کبد چرب موثرترین داروی گیاهی بدون عوارض برای درمان و بهبود کبد چرب و بیماریهای کبدی است.
