مفهوم نوموفوبیا و روشهای درمان آن
تا چه حد از در دسترس نبودن تلفن همراه خود هراس دارید؟ بروز ترس و اضطراب هنگام دوری از تلفن همراه را “نوموفوبیا” می‌نامند. نوموفوبیا خبر از اعتیاد به گوشی همراه می‌دهد. البته بسیاری از افراد به اطلاعات و استفاده از تلفن همراه خود وابسته هستند. این موضوع در شرایط عادی، طبیعی است. اما وجود ترس مداوم و شدید از در دسترس نبودن تلفن همراه، عادی نیست.
این مقاله به بررسی اعتیاد به گوشی هوشمند اختصاص دارد. هدف، ارائه مفهومی شفاف از این نوع اعتیاد است تا بتوان بخوبی علائم نوموفوبیا را تشخیص داد. اعتیاد به گوشی عوارض مختلفی دارد. این عوارض به علت تأثیرگذاری بر زندگی روزمره و سلامت جسمانی، مهم هستند.
به همین دلیل بخشی از مقاله به بررسی عارضه ها اختصاص دارد. در قدم بعدی بهترین راهکارهایی که فرد بتواند خود یا فرزندان را از نوموفوبیا نجات دهد، آموزش داده شده است. با مجله پزشکی همراه باشید تا به تمام نگرانی های شما در مورد اعتیاد به گوشی در کودکان و بزرگسالان پاسخ دهد.
اعتیاد به گوشی ( نوموفوبیا) چیست؟
اصطلاح اعتیاد به گوشی یا نوموفوبیا (NOMOPHOBIA) یک حالت روانی را توصیف میکند که فرد ترس از جدا شدن از تلفن همراه خود را دارد.
اعتیاد به تلفن همراه به طور رسمی توسط DSM-5 (راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی) به عنوان اختلال یا بیماری شناخته نشده است. اما یک فوبیا محسوب می‌شود که خبر از اعتیاد به استفاده از گوشی می‌دهد. یعنی زمانی که فرد از موبایل خود فاصله دارد یا باتری آن تمام شده است، احساس بی قراری و اضطراب میکند.
براساس مطالعات انجام شده، در حال حاضر اعتیاد به گوشی هوشمند در جهان روز به روز در حال افزایش است. بطوری که در سال 2019 از هر صد نفر کاربران موبایل بیش از 50 نفر به این فوبیای بی موبایل هراسی مبتلا بوده اند.
چه چیزی سبب نوموفوبیا می شود؟
محققین هنوز علت مشخصی را برای نوموفوبیا کشف نکرده اند. زیرا بر این باورند که این حالت روانی به چندین عامل وابسته است. اما واضح است که دلیل عمده و اصلی اعتیاد به استفاده از گوشی، متکی شدن افراد به تکنولوژی و فناوری‌های دنیای امروز است.
از دیگر دلایلی که در ایجاد بی‌گوشی‌هراسی می‌تواند نقش داشته باشد، ترس از انزوا است. این موضوع برای کسانی که تلفن همراه برای آن ها راه اصلی تماس با دیگر افراد است، اهمیت دارد. زیرا معمولا این افراد در صورت دور بودن از موبایل خود، احساس تنهایی می‌کنند. ترس از این تنهایی سبب می‌شود که فرد بخواهد همیشه گوشی هوشمند خود را همراه داشته باشد.
علائم نوموفوبیا
متخصصین بهداشتِ روان، هنوز به لیست مشخصی از نشانه های اختلال اعتیاد به گوشی نرسیده‌اند. با این حال با توجه به مفهوم فوبیا می‌توان نشانه هایی از این اختلال را شناسایی کرد. فوبیا به معنی ترس خود ساخته و هراس ساخته ذهن است. این نوع ترس هیچ دلیل منطقی ندارد.
وقتی فرد به چیزی که از آن می‌ترسد فکر می کند، بدنش به ترس واکنش نشان می‌دهد. این حالت اغلب سبب بروز علائم عاطفی و فیزیکی است .فهرست زیر علائم احتمالی این اختلال روانی را ارائه می دهد:
- اضطراب
- تغییرات تنفسی
- لرزش
- تعریق
- بی قراری
اعتیاد به موبایل در نوجوانان
بسیاری از کارشناسان معتقد هستند که نوموفوبیا در نوجوانان بیش از هر گروه سنی دیگری رواج دارد. هوشمند سازی آموزش نیز میزان وابستگی به گوشی را افزایش داده است. شاید تشخیص استفاده عادی از موبایل با اعتیاد به تلفن همراه کمی دشوار باشد.
اعتیاد به موبایل هنگامی وجود دارد، که فرد بدون تلفن همراه زندگیش مختل شود. برای تشخیص اعتیاد نوجوان به موبایل بهترین راهکار توجه به نشانه ها است. بروز علائم زیر نشان دهنده اعتیاد نوجوان به گوشی هوشمند است.
- پناه بردن به اتاق، بلافاصله پس از مدرسه و چک کردن سریع گوشی
- استفاده مداوم از تلفن همراه و چک کردن مکرر گوشی در تمام روز
- اضطراب و استرس غیرعادی هنگام دوری از موبایل
- منزوی شدن و کناره‌گیری از حضور در جمع و کاهش عزت نفس
- افت تحصیلی و اختلال در تمرکز و توجه به درس
- افسردگی، بی‌تفاوتی
- عصبانیت های غیر عادی و پرخاشگری
- تغییر در ساعت خواب و رژیم غذایی
- کاهش یا افزایش شدید وزن
- خستگی و بی‌حالی مداوم
- تغییر شکل ستون فقرات، بروز گردن درد و سردردهای مزمن
- بروز سندروم ویبره؛ یعنی نوجوان به اشتباه فکر کند تلفنش می‌لرزد
اعتیاد به گوشی در کودکان
استفاده از موبایل هرچه در سن پایین تری آغاز شود در آینده وابستگی بیشتری به همراه خواهد داشت. این موضوع برای کودکان اهمیت زیادی پیدا میکند. زیرا احتمال بالاتری برای اعتیاد آنها به گوشی به وجود می آید. توصیه بر این است که تا حد امکان اجازه استفاده از گوشی هوشمند به کودکان داده نشود.
بهتر است به نشانه های نوموفوبیا در کودکان آشنا بود. مهمترین علائمی که خبر از اعتیاد کودک به موبایل می‌دهد در زیر فهرست شده است:
- کودک هنگام خواب، تلفن همراه را رها نمی‌کند و آن را به رختخواب می‌برد
- استفاده از گوشی هنگام خوردن غذا
- وحشت زدگی کودک هنگامی که گوشی از او گرفته می‌شود
- دوست دارد گوشی را همه جا با خود ببرد حتی فضاهای بازی یا پارک
- بلافاصله بعد از بیدار شدن، سراغ گوشی اش را می‌گیرد
- در زمان پخش برنامه کودک یا کارتون مورد علاقه اش، با موبایل بازی میکند
چگونه می‌توان اعتیاد به گوشی را تشخیص داد؟
همیشه استفاده مکرر از تلفن همراه یا نگرانی در مورد نداشتن تلفن به این معنی نیست که فرد به نوموفوبیا مبتلا است. اما درصورتی که برخی علائم نوموفوبیا در فرد وجود داشته باشد، برای بررسی دقیق این موضوع بهتر است به روان درمانگر مراجعه کند.
متخصص برای تشخیص اعتیاد فرد به موبایل اقدام به پرسش سوالات مشخصی میکند. گاهی این سوالات به شکل یک پرسشنامه یا تست اعتیاد به گوشی در اختیار فرد قرار می‌گیرد. پاسخ به این پرسشنامه میزان وابستگی فرد به استفاده از گوشی را بطور نسبتا دقیقی نشان می‌دهد.
آیا اعتیاد به موبایل خطرناک است؟
بطور کلی نوموفوبیا موضوع خطرناک یا غیر قابل درمانی نیست. خطر آن در تاثیراتی که بر زندگی روزمره می‌گذارد قابل بررسی است. زیرا وابستگی به تلفن همراه، عوارضی را به همراه دارد که می‌تواند در زندگی روزمره اختلال ایجاد کند. مهمترین عوارض نوموفوبیا در زیر فهرست شده است:
- کاهش کیفیت خواب و اختلال در ساعت خواب
- کاهش بازدهی روز بخصوص در تایم کاری
- آسیب به روابط اجتماعی و عاطفی
- بروز اختلال در فعالیت روزمره
- تاثیر منفی بر سلامت جسمانی بخصوص چشم ها
- تاثیر منفی بر کیفیت زندگی
چه افرادی در خطر نوموفوبیا قرار دارند؟
احتمال ابتلا به اعتیاد به گوشی در همه افرادی که از تلفن همراه استفاده می‌کنند وجود دارد. هرچه مدت زمان استفاده از گوشی بیشتر باشد، این احتمال افزایش پیدا خواهد کرد. براساس مطالعات انجام شده، دانشجویان دانشگاه ها بیشتر از سایر افراد بالغ در خطر ابتلا به بی گوشی هراسی قرار دارند.
راه های درمان اعتیاد به گوشی کدام است؟
برای درمان اعتیاد به گوشی همراه، مانند هر اعتیاد دیگری، نیاز به سم زدایی وجود دارد. در مورد نوموفوبیا این سم زدایی بدون نیاز به مصرف دارو و بصورت ذهنی انجام می‌شود. راهکارهای زیر می‌توانند در ترک اعتیاد به گوشی همراه بسیار موثر باشد:
1.درمانی نوموفوبیا از طریق اعمال محدودیت در استفاده از گوشی
می‌توان با وضع قوانین ساده شروع کرد. بهتر است به مرور به تعداد این قوانین اضافه کرد. زیرا اعمال محدودیت شدید بصورت یکباره می‌تواند نتیجه عکس به همراه داشته باشد. مثال های زیر نمونه هایی از محدودیتهایی است که می‌توان برای استفاده از تلفن همراه در نظر گرفت:
- خاموش کردن تلفن در طول شب
- تماشای یک فیلم بدون بررسی اعلان های اجتماعی موبایل
- کنار گذاشتن گوشی هنگام صرف غذا
2.راهکار درمان اعتیاد به گوشی از طریق تغییر در برنامه روزانه
یکی از راه های کاربردی برای ترک وابستگی به گوشی، آن است که در برنامه روزانه، زمان مشخصی برای چک کردن موبایل در نظر گرفت. یا می‌توان استفاده از آن را به تاخیر انداخت. مثلا فرد پس از اتمام یک کار خاص، خود را مجاز به چک گوشی بداند.
3.کاهش اعتیاد به گوشی از طریق تغییر نحوه چک موبایل
برای کاهش نوموفوبیا می‌توان در نحوه استفاده از تلفن همراه تغییراتی به وجود آورد. اعمال تغییرات زیر می‌تواند در ترک اعتیاد به گوشی موثر باشد:
- حذف اپلیکیشن های غیر ضروری
- خارج شدن از کانال ها و گروه های سرگرم کننده و غیر ضروری
- بستن اعلان گروه ها و شبکه های اجتماعی
- حذف بازیها از گوشی
- سخت کردن دسترسی به اپلیکیشن‌هایی که در طول روز بیش از سایر اپ ها بررسی می‌شود.
4.انجام تمرینات مدیتیشن و آرامبخش با هدف درمان نوموفوبیا
انجام ورزش هایی مثل یوگا یا اختصاص زمانی برای مدیتیشن و تمرینات آرامبخش در کاهش اعتیاد به گوشی بسیار موثر است. این فعالیت ها از طریق افزایش آرامش ذهنی در فرد، اضطرابی که از دور بودن تلفن همراه ایجاد شده را بسیار کاهش می‌دهد.
با اعتیاد به استفاد از گوشی چه باید کرد؟
اعتیاد به تلفن همراه می‌تواند در زندگی روزمره اختلال ایجاد کند. پس لازم است در استفاده از آن برای خود محدودیت قائل شویم. زیرا نمی‌توانیم از پیشرفت تکنولوژی فرار کنیم. اما می‌توانیم آن را محدود کنیم.
راهکارهایی مانند تغییر نوع استفاده از موبایل، تعیین زمان مشخص برای استفاده از تلفن همراه، بستن اعلان ها، از جمله مواردی هستند که می‌توانند وابستگی به موبایل را کاهش دهند.
همه‌ی کسانی که از گوشی همراه استفاده می‌کنند در خطر اعتیاد به گوشی قرار دارند. کودکان و نوجوانان از جمله گروه های سنی پر خطر محسوب می‌شوند. در بین افراد بالغ نیز، دانشجویان بیشتر در خطر اعتیاد به موبایل قرار دارند.
مطالعه‌ای در سال 2017 با بررسی 145 دانشجوی سال اول پزشکی در هند نشان داده است که 17.9 درصد از شرکت‌کنندگان به نوموفوبیا خفیف مبتلا بودند. برای 60 درصد از شرکت کنندگان، علائم اعتیاد به گوشی متوسط و برای 22.1 درصد، علائم شدید بوده است.
بهتر است سعی بر این باشد تا بیشتر در دنیای واقعی بمانیم. برای این کار مجله پزشکی به شما کمک میکند. اگر به نوموفوبیا مشکوک هستید، نگرانی های خود را با ما در میان بگذارید.
کپسول گیاهی کبد چرب موثرترین داروی گیاهی بدون عوارض برای درمان و بهبود کبد چرب و بیماری‌های کبدی است.
