روی تغییرات رفتاری کودکان دقیق شوید. زیرا کودک آزاری از هر نوعی که باشد، با تاثیرات روحی و روانی بر کودکان همراه دارد. اگر فرد شک کند که کودک آزاری اتفاق افتاده است، می تواند پیش از مراجعه به پزشک، خود نوع آن را تشخیص دهد. این کار با آگاهی از علائم کودک آزاری امکان پذیر است. این نشانه ها بسته به نوع کودک آزاری ( جسمی، جنسی با عاطفی) متفاوت است.
این مقاله نحوه تشخیص کودکآزاری را آموزش می دهد. در اینجا انواع کودکآزاری با بررسی مهمترین نشانههای تفکیک شده است. در هر بخش لیست کاملی از مهمترین نشانه های انواع کودک آزاری ارائه می شود. در پایان نکات تکمیلی مهمی مانند پزشک یا مرکز مناسب برای رسیدگی به کودک آزاری آورده شده است. این نوشته کمک می کند تا به موقع به داد کودکان آزار دیده برسید.
نحوه تشخیص کودکآزاری جنسی
راهکارهای تشخیص این اتفاق، بسته به اینکه کودک در چه سنی قرار دارد، مختلف است. در ادامه نحوه تشخیص کودک آزاری جنسی در کودکان و خردسالان به تفکیک آورده شده است:
۱٫ نحوه تشخیص کودکآزاری جنسی در کودکان
اگر کودک قادر به صحبت است، بهترین راهکار ایجاد فضایی امن و دوستانه با او خواهد بود. در صورت جلب اعتماد کودک صراحتا به نتیجه خواهید رسید. توجه کنید که بهتر است موضوع به صورت مستقیم پرسیده نشود. زیرا او نیاز به زمان کافی برای صحبت دارد و این موضوع برایش بسیار دشوار است.
اگر این اطمینان به کودک داده شود که مقصر نیست، راحت تر می تواند موضوع را مطرح نماید. صحبت با کودک در کنار بررسی سایر نشانه های جسمی و روحی بهترین راهکار برای تشخیص تعرض جنسی است. در فهرست زیر سایر علائمی که حاکی از کودک آزاری جنسی است آورده شده:
ترس از تنها ماندن با بزرگسالان یا ترسهایی که تاکنون نبوده است
ترس از لمس فیزیکی
نشان دادن رفتار جنسی با کودکان دیگر یا به تنهایی
کشیدن نقاشی های غیر عادی به عنوان مثال خط خطی کردن وسط پاها در نقاشی
افت تحصیلی
وجود کبودی در بدن و اندام جنسی
ادرار همراه با خون یا لکه خونی روی لباسزیر
تورم و تغییر شکل ناحیه تناسلی
سخت راه رفتن یا نشستن با اشکال
نقاشی کودکانی که مورد آزار جنسی قرار گرفتهاند
۲٫ نحوه تشخیص کودکآزاری جنسی در خردسالان
درصورتیکه کودک خردسال باشد و قادر به توضیح نباشد، توجه به نشانههای جسمی و رفتاری بسیار اهمیت دارد. لازم است به دقت علائمی را بررسی نمود که نیاز به توضیح گفتاری ندارد. در زیر نشانههای کودک خردسالی که مورد تعرض جنسی قرارگرفته است معرفی میگردد:
خواب ناآرام و دیدن کابوسهای شبانه
بدخلقی و بی قراریهای طولانی که قبلاً نبوده است
استرس و اضطرابی که با رفتارهایی مثل جویدن ناخن، گریه بیشازحد یا شبادراری بروز میکند
بروز علائم افسردگی و انزوا مثل گوشهگیر شدن کودک و یا کمتر بازی کردن
تغییرات بارز روحی و روانی کودک و مشاهده رفتارهای جدید که قبلاً نبوده است
نحوه تشخیص کودکآزاری عاطفی
یکی از نمونههای رایج آزار کودکان در ابعاد عاطفی رخ میدهد. این موضوع در بسیاری از مواقع توسط والدین اتفاق میافتد. غفلت والدین از نیازهای روانی و عاطفی کودک یکی از جنبه های مهم کودک آزاری عاطفی محسوب می شود. کودکآزاری عاطفی میتواند توسط هر شخص دیگری که کودک با او در ارتباط است اتفاق بیفتد. او ممکن است هرگز در این رابطه اعتراض نکند یا چیزی به دیگران نگوید. زیرا یا میترسد یا فکر میکند که این رفتارها جزیی از روال عادی زندگی است.
کودکانی که در شرایط خاص هستند، بیشتر از سایرین در معرض این نوع از کودکآزاری قرار دارند. کودکان بد سرپرست یا کودکان کار جز اصلیترین قربانیان کودکآزاری عاطفی هستند. در زیر علائمی که حاکی از مورد آزار قرار گرفتن روحی و عاطفی کودک است آورده شده:
بروز علائم افسردگی و انزوا طلبی کودک
تلاش برای حضور کمتر در فضاهایی که آزار میبیند مثلاً تلاش برای کمتر در خانه ماندن
افت تحصیلی
کمحرفی و کمتر بازی کردن
محبت طلبی از سایر بزرگسالان یا وابستگی شدید به آنها
علاقه کمتر به انجام فعالیتهای اجتماعی و کار گروهی با کودکان دیگر
شبادراری
از دست دادن عزتنفس و اعتمادبهنفس
تمایل به آسیب زدن به خود یا صدمه زدن به دیگران
نحوه تشخیص کودکآزاری جسمی یا فیزیکی
کودکآزاری فیزیکی شامل تمام اعمالی میشود که به جسم و بدن کودک آسیب وارد میکند. اعمالی مانند کتک زدن، داغ کردن، گرسنه نگه داشتن عمدی، خوراندن داروهای آرامبخش بدون تجویز پزشک و حتی موادی مثل تریاک و ریختن فلفل در دهان کودک و یا بستن کودک از مصداقهای این نوع از کودکآزاری محسوب میشود.
علاوه بر این کلیه شوخیهایی که سبب آسیب رساندن به جسم کودک میشود در این دسته قرار دارند. برای تشخیص کودکانی که مورد آزار جسمی و فیزیکی قرارگرفتهاند، لازم است به وضعیت جسمانی آنها توجه کرد. مهمترین نشانههای فیزیکی که حاکی از کودکآزاری فیزیکی است در زیر آورده شده است:
وجود کبودی روی بدن کودک
تأخیر در رشد فیزیکی و نامتعادل بودن رشد
ناآرامی و مضطرب بودن کودک بهگونهای که در انتظار اتفاق بدی هستند
انزواطلبی و گوشهگیری
تمایل به پرخاشگری و کتک زدن
خواب ناآرام و یا بروز شب اداری
تشخیص کودک آزاری توسط چه پزشکی انجام میشود؟
اینکه دقیقاً برای تشخیص کودکآزاری باید به چه پزشکی مراجعه کرد، پاسخ مشخصی ندارد. زیرا هنوز در ایران این موضوع جایگاه شفاف و واضحی پیدا نکرده است. اما براساس نوع آسیبی که در کودک تشخیص دادهشده است، میتوان به پزشک اطفال، روانشناس و پزشک عمومی مراجعه کرد.
بهترین کار این است که در هنگام مراجعه، موضوع شک به کودک آزاری را با پزشک مطرح نمود. در این صورت پزشک معاینات دقیقتری مانند آزمایش رادیولوژی در نظر خواهد گرفت. در صورت لزوم موضوع را به پزشکی قانونی ارجاع می دهد. زیرا تشخیص قطعی کودک آزاری جسمی، نوع آسیب دیدگی و در نتیجه محکومیت والدین یا کودک آزار به دلیل وارد کردن آسیب غیر قابل جبران به کودک، توسط پزشکی قانونی انجام میشود.
برای گزارش کودکآزاری میتوان از شماره تماس ۱۲۳ استفاده کرد. همچنین در صورت عدم امکان دسترسی به پزشک یا برقراری تماس تلفنی، مراجعه به نزدیکترین NGO میتواند در این زمینه راهگشاه باشد.
راه تشخیص کودکآزاری کدام است؟
آزار کودکان از نظر عاطفی، جسمانی و جنسی، همگی از مصداقهای کودکآزاری هستند. بنابراین اولین قدم برای تشخیص کودکآزاری، آگاهی داشتن از انواع آن است. اغلب افراد، کودکآزاری را معادل تعرض جنسی به کودکان میدانند. در حالی که رفتار های دیگر نیز موجب آزار جسمی و روانی کودک میشود. به طوری که حتی غفلت والدین یک نوع کودک آزاری است. هر یک از رفتار هایی که منجر به کودک آزاری میشود، نشانهها و علائمی بر جا میگذارد. توجه به این نشانهها در پی بردن به وقوع تعرض بسیار راهگشاه خواهد بود. درصورت وجود شک به وقوع کودکآزاری، بهتر است به محیط زندگی بچه نیز توجه شود. ممکن است کودک در معرض شکلهای تازهای از تعرض قرارگرفته باشد که بسیاری از افراد از آن بیاطلاع هستند. کودکآزاری اینترنتی ازجمله مصداقهای تازه از انواع کودکآزاری محسوب میشود. پرونده کودکآزاری از جمله مواردی است که همیشه باز است. مجله پزشکی آماده پاسخگویی به سؤالات و ابهامات شما در این خصوص خواهد بود.