در مورد اگزمای پوستی چه می دانید؟

یکی از بیماری های به شدت ناخوشایند و دردسرساز اگزمای پوستی است که ممکن است شما یا اطرافیانتان در یک محدوده زمانی به آن مبتلا شده باشید، افرادی که دچار اگزمای پوستی می شوند با عوارضی چون خارش های شدید روبرو خواهند شد که حتی گاهی می تواند زندگی عادی افراد را مختل سازد. خارش های شدید باعث قرمزی، التهاب و به دنبال آن پوسته ریزی و گاها زخم می شود و جالب است بدانید بیماری اگزمای پوستی، یکی از بیماری هایی است که ژنتیک در آن نقش مهمی دارد.

مانند دیگر آلرژی ها، اگزما و خارش پوستی می تواند در افراد یک خانواده بیشتر دیده شود اما این بدان معنی نیست که اگزمای پوستی فقط با ژنتیک منتقل می شود. ما در این مقاله می خواهیم برای شما همراهان عزیز مجله پزشکی از اگزمای پوستی، علائم و راه های درمانی آن بگوییم. پس اگر شما هم به این بیماری آزاردهنده مبتلا شده اید و یا می خواهید اطلاعات پزشکی خود را افزایش دهید، با ما تا انتهای مقاله همراه بمانید.

اگزمای پوستی چیست و انواع آن کدامند؟

اگزما در دسته بیماری های مزمن پوستی قرار دارد. نام علمی آن درماتیت اتوپیک است که پوست بیمار مبتلا به آن دچار تحریک، التهاب و خارش می شود. گاهی خارش ها به اندازه ای شدت می گیرد، که بیمار توان خود را از دست داده و قادر به انجام هیچ کاری نمی باشد. در این حالت های شدید، ممکن است پوست خونریزی کند. این بیماری شایع بوده و حدود 30 تا 40 درصد بیمارانی که به مطب های متخصصین پوست مراجعه می کنند، مبتلا به یکی از انواع اگزما هستند. براساس شدت و دوره بیماری اگزما را می توان به سه گروه تقسیم کرد.

اگزمای حاد: این نوع التهاب با ضایعات قرمز روشن و متورم همراه با دانه‌های آبدار و با خارش شدید مشخص می‌شود. خاراندن باعث ایجاد خارش، ترشح سرم از دانه‌ها، تشکیل دلمه و افزایش احتمال عفونت ثانویه می‌شود. شروع و استقرار بیماری از چند ساعت تا ۲ الی ۳ روز زمان برده و در صورت عارضه دار نشدن چند روز تا چند هفته تداوم یافته و سپس برطرف می‌شود.

اگزمای تحت حاد: این حالت با ضایعات پوسته دار قرمز با خراش و نمای فلسی شکل پوست و با خارش خفیف تا متوسط و بدون دانه‌های آبدار مشخص می‌شود.

اگزمای مزمن: این حالت با افزایش ضخامت پوست، تشدید خطوط پوستی، خراش و ترکهای پوستی و خارش متوسط تا شدید مشخص می‌شود.

 اگزما انواع متفاوتی دارد که در زیر به شایع ترین موارد اگزمای پوستی اشاره خواهیم کرد:

• اگزمای تماسی (درماتیت تماسی)

• اگزمای آتوپی (بدون علت)

• اگزمای سبورئیک (همراه با تورم و شوره زیاد)

• اگزمای  نومولار

• اگزمای اکسفولیاتیوژنرالیزه  (تورم و قرمزی شدید پوستِ سرتاسر بدن همراه با پوسته‌ریزی)

• اگزمای ناشی از ماندن خون در رگ‌ها

• اگزمای موضعی ناشی از خاراندن

• اگزمای  دور دهانی

• پومفولیکس  (Pompholyx)

علائم وجود اگزما کدامند؟ 

علائم بارز و مهم اگزمای پوستی می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• خارش شدید

• خشکی پوست

• قرمزی پوست

• پوسته پوسته شدن پوست

• جوش‌های ریز

علائم اگزما بیشتر در پنج سال اول زندگی مشاهده می‌شود. اما نمی توان اگزما را فقط مختص این دوران دانست  و افراد در دوره‌های سنی مختلف ممکن است به اگزمای پوستی دچار شوند. جالب است بدانید نشانه‌های اگزما در بزرگسالان و کودکان متفاوت است. در ادامه این تفاوت‌ها را شرح داده‌ایم.

کودکان: نشانه‌ها و علائم اگزما در کودکان در مراحل ابتدایی بیماری بسیار متفاوت است. بین 2 تا ۶ ماهگی (و تقریبا پیش از پنج سالگی)، کودکان مبتلا به اگزما علائمی مانند خارش، خشکی، قرمزی و برآمدگی‌های کوچک در پوست گونه، پیشانی یا سر خود را نشان می دهند. با بزرگتر شدن کودک، معمولا بثورات از حالتی که در ابتدا به وجود آمدند فلسی شکل‌تر شده و پوست به شدت خارش دارد.

نوجوانان و بزرگسالان: اگزما در این افراد، بیشتر در اطراف گردن، برآمدگی آرنج و پشت زانوها دیده می‌شود. گاهی مچ دست، دست‌ها (مچ تا انگشتان)، ساعد و صورت نوجوانان و بزرگسالان نیز ممکن است درگیر شود. اگزما ممکن است پوست نوجوانان و بزرگسالان را ضخیم و تیره کند. همچنین، گاهی این بیماری باعث خارش شدید پوست افراد می‌شود و به همین خاطر زخم‌هایی را بر پوستشان ایجاد می‌کند.

چه عواملی باعث تشدید اگزما می شوند؟

توجه داشته باشید که اگزما یک بیماری پوستی مزمن، اما قابل کنترل است. شما می‌توانید با شناسایی و کنترل محرک‌ها، علائم این بیماری را کنترل کنید. در ادامه جند محرک احتمالی ایجاد اگزما و تشدید کننده آن را بیان خواهیم کرد و راه‌حل‌هایی برای مقابله با آنها پیشنهاد می‌شود.

حساسیت‌های غذایی

بعضی از غذاها موجب ایجاد یا تشدید اگزما می‌شوند. این غذاها ممکن است بلافاصله (یا با تأخیر)، اگزما ایجاد کنند و یا اگر دچار اگزما باشید، آن را تشدید کنند. اگزمایی که پس از مصرف غذاهای خاص تشدید می‌شود، احتمالاً در نوزادان و کودکانی که دچار اگزمای متوسط تا شدید هستند، رخ می‌دهد. پرهیز از غذاهایی که اگزما را تحریک می‌کنند، به احتمال زیاد در بهبود علائم موثر هستند و باعث کاهش اگزما می‌شوند. تعدادی از غذاهای شایع تشدید کننده اگزما بصورت زیر هستند:

• آجیل (هر دو نوع زمینی و درختی)

• شیر گاو

• تخم مرغ

• سویا

• گندم

• غذاهای دریایی و صدف

پوست خشک

خشکی پوست می‌تواند موجب تحریک اگزما شود. ممکن است پوست شما بر اثر عدم وجود رطوبت در هوا، قرار گرفتن طولانی مدت در معرض آب خیلی گرم و همچنین کمبود مراقبت روزانه، خشک شود. شما می توانید بلافاصله پس از استحمام، از مرطوب‌کننده غلیظ، بدون رنگ و بدون رایحه، مانند پماد یا کرم استفاده کنید و از استحمام با آب داغ خودداری کنید.

عوامل استرس‌زای عاطفی و احساسی

استرس علت اگزما نیست، اما عوامل استرس‌زا می‌توانند بر تحریک اگزما تأثیر بگذارند. استرس موجب تحریک پوست، سیستم ایمنی و سایر دستگاه‌های بدن می‌شود و در نتیجه می‌تواند اگزما را تشدید کند. کنترل استرس، به کنترل اگزما کمک می‌کند. سعی کنید آرامش و سلامت روان خود را حفظ کنید.

عوامل تحریک‌کننده

تماس با مواد شیمیایی و مواد تحریک‌کننده، می‌تواند محرک اصلی اگزما باشد. این مواد شامل عطرها، رنگ‌ها و انواع مواد شیمیایی است که برای نظافت بدن یا خانه خود از آنها استفاده می‌کنید. بهتر است به مواد تشکیل‌دهنده محصولاتی که برای بدن خود استفاده می‌کنید، توجه داشته باشید. علاوه بر مواردی که گفته شد، موادی مانند نیکل و حتی پارچه‌ها نیز می‌توانند باعث ایجاد واکنش‌های تحریکی در بدن شوند و اگزما را تشدید کنند. سعی کنید لباس‌هایی بپوشید که از پارچه‌های طبیعی مانند پنبه تولید شده باشند.

مواد حساسیت‌زای موجود در هوا

مواد حساسیت‌زای موجود در هوا که از طریق استنشاق وارد بدن می‌شوند، با واکنش سیستم ایمنی بدن مواجه می‌شوند که این امر می‌تواند علت اگزما باشد. مواد حساسیت‌زای موجود در هوا عبارت‌اند از:

• گرده

• شوره حیوانات خانگی

• گرد و خاک

• کپک و قارچ

• دود

تعریق

تعریق می‌تواند بر ایجاد و تحریک اگزما تأثیرگذار باشد. عرق کردن نه تنها به تنظیم دمای بدن کمک می‌کند، بلکه بر رطوبت پوست و نحوه عملکرد سیستم ایمنی بدن نیز تأثیر می‌گذارد. بدن شما ممکن است به تعریق حساسیت داشته باشد؛ که در این شرایط اگزما تشدید می‌شود. حتی اگر حساسیتی هم وجود نداشته باشد، عرق کردن می‌تواند اگزما را تشدید کند. اگزما باعث می‌شود که عرق مسدود شود و آن طور که باید از بدن خارج نشود. پس از تعریق نیز، خارش اگزما بیشتر می‌شود.

درجه حرارت بسیار بالا یا بسیار پایین

علت اگزما در زمستان معمولا این مورد است. پوست خشک و تعریق، هر دو، باعث تشدید اگزما می‌شوند و غالبا در هوای خیلی گرم یا خیلی سرد اتفاق می‌افتند. معمولا در پاییز و زمستان، سرما رطوبت بدن را کاهش می‌دهد و می‌تواند باعث خشکی پوست شود. در تابستان ها هم گرمای هوا موجب تعریق بیش از حد طبیعی بدن می‌شود.

عفونت

عفونت نیز علت اگزما نیست اما باکتری‌ها می‌توانند از پوستی که دچار اگزما شده است، به داخل بدن نفوذ کنند. استافیلوکوکوس اورئوس، نوعی باکتری عامل ایجاد عفونت است. سرخی بیش از اندازه یا مرطوب شدن پوست می‌تواند نشانه ایجاد عفونت پوستی باشد. سطح پوستی که به دلیل اگزما باز شده است، راهی مناسب برای ورود انواع ویروس‌ها، از جمله ویروس هرپس ، به داخل بدن است. این ویروس‌ها می‌توانند باعث ایجاد تاول‌ بر روی پوست شما بشوند.

مصرف دخانیات

استعمال تنباکو می‌تواند با تحریک پوست، اگزما را تشدید کند پژوهشی در سال ۲۰۱۶ نشان داد که مصرف دخانیات و اگزمای دست با هم مرتبط هستند. بر این اساس، پرهیز از مصرف تنباکو و ترک سیگار، از ایجاد یا تشدید اگزمای دست‌ها جلوگیری می‌کند.

درمان اگزمای پوستی

با پیشرفت علم، روش‌های درمانی اگزما نیز پیشرفت کرده‌اند. اما، درمان قطعی‌ای برای آن وجود ندارد. درمان اگزما با توجه به نوع و شدت آن متفاوت است؛ تغییر سبک زندگی، مصرف داروهای بدون نسخه، تجویز داروهای مختلف (خوراکی، تزریقی و موضعی و بیولوژیک) و نوردرمانی از جمله شیوه‌های درمان اگزمای پوستی هستند.

مصرف کرم و پماد‌ مرطوب‌کننده: موثرترین راه برای درمان خشکی پوست، رساندن رطوبت به آن، از طریق حمام کردن و مرطوب کردن صحیح است. در برخی موارد ممکن است، علاوه بر استفاده از کرم و دارو، به بیمار پیشنهاد شود تا از پانسمان مرطوب استفاده کند. باید بدانید اگر کرم یا پماد را بعد از حمام یا دوش گرفتن، استفاده کنید، رطوبت پوست‌تان بیشتر حفظ می‌شود. برخی افراد محصولاتی را امتحان می‌کنند که می‌توان در وان حمام ریخت، مانند روغن یا جو دوسر.

مصرف کرم و پماد‌ کورتیکو استروئیدی:  کورتیکو استروئیدها را به نام کورتون‌ها هم می‌شناسند. این محصولات جذب پوست می‌شوند و خارش و قرمزی آن را تسکین می‌دهند.

مصرف قرص‌های آنتی هیستامین: آنتی هیستامین دارویی است که بیشتر مردم هنگام بروز آلرژی مصرف می‌کنند. مصرف آنتی هیستامین‌ می‌تواند به کاهش خارش و تسکین اگزما در بعضی از افراد کمک کند. برخی نیز فکر می‌کنند که این داروها برای‌شان اثری ندارد.

نور درمانی: نور درمانی یا اشعه درمانی می‌تواند به درمان اگزمای پوستی کمک کند، ولی متخصصان و کارشناسان نگران افزایش خطر سرطان پوست در این گونه افراد هستند. به همین دلیل پزشکان زیاد از نور درمانی استفاده نمی‌کنند. در طول نوردرمانی پوست در معرض نوع خاصی از نور به نام فرابنفش قرار می‌گیرد. این درمان معمولاً‌ در مطب پزشکان انجام می‌شود. معمولاً، متخصصان این درمان را به افرادی توصیه می‌کنند که درمان‌های دیگر به آنان کمکی نکرده است.

 بیشتر بخوانید:

مراقبت از مو در پاییز
آنتی بیوتیک خانگی 
  درد سینه خطرناک
 بادکش درمانی
 بوی بد واژن