چگونه کودک خود را از شیر بگیریم که صدمه‌ای به او وارد نشود؟

مطمئناً یکی از سخت‌ترین مرحله در دوران شیردهی، زمانی است که می خواهید کودک را از شیر بگیرید. یکی از دغدغه‌های مادران نزدیک به این دوران، این است که چگونه می‌توانند کودک خود را از شیر بگیرند تا صدمه‌ای به او وارد نشود. عده ای با کم کردن تعداد دفعات شیردهی، می‌خواهند آن را به مرور قطع کنند و عده‌ای دیگر بر این باورند که اگر به طور کامل و یکدفعه، شیر را بگیرند، کودک راحت‌تر با آن کنار می آید.

شاید چند توصیه کاربردی بتواند مادران را در این راه کمک کند تا بدون وارد کردن اضطراب و استرس به مادر و کودک، این دوران طی شود. ما در این مقاله می‌خواهیم چند راهکار کاربردی و تخصصی را برای شما همراهان عزیز مجله پزشکی ارائه دهیم پس تا انتهای مقاله همراه ما باشید.

زمان مناسب برای از شیر گرفتن

این دوران می‌تواند یک مرحله خسته کننده، پرتنش و پراسترس هم برای مادر و هم برای کودک باشد درنتیجه برنامه‌ریزی در این دوران نقش بسیار مهمی دارد. روان‌شناسان و پزشکان توصیه می‌کنند که توقف شیردهی نباید همراه با اجبار باشد و حتماً مادر آمادگی لازم را بدست آورده باشد. یک دستورالعمل پزشکی در این مورد وجود دارد که می گوید: تا ۶ ماهگی، کودک تنها از شیر مادر تغذیه کند و پس از ۶ ماهگی به همراه شیر مادر از غذاهای کمکی و جامد تغذیه کند و به ترتیب مواد غذایی مختلف به برنامه غذایی او اضافه شود و پس از یک‌سال و نیمگی، مادر می‌تواند شیر خود را قطع کند یا متناسب با نیاز خود و کودک، به شیردادن، ادامه دهد.

انتهای دوران شیردهی به‌صورت مشخصی تعیین نشده است درنتیجه استرسی برای قطع شیردهی در زمان خاص را نداشته باشید. شیر مادر برای کودک یک منبع غذایی و انرژی بی‌دردسر است که می‌تواند آن را براحتی بدست آورده و بخورد. شیر مادر برای تقویت سیستم ایمنی کودک بسیار واجب و ضروری است اما بعضی از مادران به علت توصیه و حتی فشار اطرافیان برای قطع شیردهی، یا وجود موانعی چون درد سینه و ورم آن، مجبور می شوند شیردهی را قطع کنند درحالی‌که هنوز تمایلی به این کار ندارند. در این مرحله بهتر است حتماً با متخصص کودک خود مشورت کنند.

 تغذیه کودک مناسب باشد

اگر مجبور شدید زیر یک‌سالگی، شیر را از کودک خود بگیرید، حتماً باید جایگزین مناسبی که خواص آن را داشته باشد، برای کودک خود پیدا کنید. بهترین جایگزین، شیر خشکی نزدیک به ترکیبات شیر مادر است یا  استفاده از شیر مادری دیگر. البته بعد از ۶ ماهگی، کودک می‌تواند از غذاهای جامد استفاده کند اما به توصیه پزشکان، کودکان زیر یک‌سال از شیر سویا یا گاو و گوسفند استفاده نکنند.

شیر مادر همه مواد غذایی را به بدن کودک می‌رساند اما وقتی که مجبور شوید شیر خود را از او بگیرید و کودک زیر یک‌سال دارد، حتماً باید به فکر رساندن مکمل‌هایی چون ویتامین D و آهن به او باشید. بهتر است در این شرایط نگرانی به خود راه ندهید زیرا شیرخشک هایی هم هستند که خواص شیر مادر را دارند و با مصرف آنها کودک شما دچار کمبود مواد غذایی نخواهد شد.

استرس را عقب برانید

تعداد اندکی از کودکان هستند که می‌‌توان آن‌ها را براحتی از شیر مادر گرفت و بیشتر مواقع کودک در مقابال این اجبار، واکنش شدیدی را از خود نشان می دهد. اگر کودک شما یک برنامه غذایی سالم و مناسبی را داشته باشد، راحت‌تر می‌تواند با این شرایط کنار بیاید.

بهتر است این مرحله آرام سپری شود تا مادر و کودک دچار تنش نشوند. زمانی را برای از شیر گرفتن انتخاب کنید که بتوانید وقت بیشتری را با کودک خود بگذرانید زیرا گرفتن شیر از کودک، او را مقداری دچار اضطراب و تشویش می‌کند و دوست دارد بیشتر وجود شما را در کنار خود احساس کند. بهتر است یک برنامه‌ریزی یک تا چند هفته‌ای را در این مورد داشته باشید و عجله ای برای انجام دادنش به خرج ندهید.

قطع شیردهی در شب

هنگامی‌که کودک شما شروع به خوردن مواد غذایی کمکی کرد، می‌توانید در طول شب‌ها شیردهی را کمتر کنید. هنگامی‌که مادر مجبور نباشد شب‌ها بیدار شود و به کودک خود شیر دهد، استراحت او بیشتر می‌شود و همچنین کودک برای مراحل بعدی از شیر گرفتن آماده‌تر می‌شود. پس حتماً پس از ۶ ماهگی از شیر گرفتن شبانه را در برنامه ی خود قرار بدهید.

کم کردن تدریجی دفعات شیردهی

فکر این‌که به طور یکدفعه شیردهی قطع شود، شاید شما را وسوسه کند. اما باید بدانید قطع یک‌باره شیردهی می‌تواند مشکلاتی چون ورم سینه و درد سینه را برای شما ایجاد کند و در کنار آن باعث مشکلات روحی کودک شود. بهترین راه این است که طی چند هفته برنامه‌ریزی‌شده و کم‌کم تعداد دفعات شیردهی را کم کنید و در کنار آن می‌توانید وعده‌های غذایی کودک را بیشتر کرده و کاری کنید که این وعده‌ها جای وعده‌های شیر را بگیرد.

استفاده از شیر دوش

شیردهی براساس عرضه و تقاضا صورت می‌گیرد. یعنی به همان میزان که کودک سینه مادر را مک بزند و یا مادر از شیردوش استفاده کند، تولید شیر او هم بیشتر می‌شود. در دورانی که مادر قصد دارد کودک خود را از شیر بگیرد، ممکن است مشکلاتی چون ورم و یا جمع شدن شیر در سینه، برای او بوجود بیاید که در اینجا می‌تواند از شیردوش استفاده کند و شیر اضافی را بدوشد. همچنین می‌تواند شیر را دوشیده و در وعده بعدی آن را به کودک بدهد تا تماس کودک با سنینه مادر کمتر شود.

در این زمان شما باید به فکر تخلیه سینه های خود باشید بنابراین بهتر است با روش‌های علمی برای کاهش درد سینه و ورم آن جلو بروید.

• برگ کلم می‌تواند تسکینی برای ورم سینه باشد.

• داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی، درد و التهاب سینه شما را کاهش می‌دهد

• حمام آب داغ و یا کمپرس گرم، درد شما را تسکین می دهد.

• با تجویز پزشک می‌توانید از قرص‌های ضدبارداری استفاده کنید که اثر مستقیمی بر روی کاهش شیردهی دارند.

• سینه‌های خود را به‌طور مرتب ماساژ دهید.

خطرها را بشناسید

این دوران می تواند چند خطر عمده را به همراه خود داشته باشد که از مهم‌ترین آن‌ها می‌‌توان به التهاب سینه مادر و همچنین سوءتغذیه کودک اشاره کرد. تعدادی از مادران هم بعد از گذراندن این دوران دچار اضطراب یا افسردگی می شوند. هنگامی‌که موارد زیر را در خود یا کودک مشاهده کردید، حتماً با پزشک مشورت کنید.

• تب کردن مادر

• متورم داغ و قرمز شدن سینه‌های مادر

• ترشحات بدبو از سینه مادر

• مشاهده کردن علائم اضطراب و افسردگی در مادر

• کمتر شدن تعداد دفع و ادرار کودک

• برهم خوردن الگوی خواب کودک

صبور باشید

پس از از شیر گرفتن کودک آرامش خود را حفظ کنید. شیر خوردن تنها یک منبع غذایی برای کودک نیست بلکه هنگامی که کودک در آغوش مادر خود قرار می گیرد، احساس آرامش می‌کند و با مک زدن، می‌تواند استرس و ترس خود را از بین ببرد و درنتیجه در دورانی که می‌خواهید شیر را از کودک خود بگیرید، باید کارهایی را انجام دهید که او را آرام کند. چند نمونه از این موارد را در زیر ذکر می‌کنیم:

• سعی کنید ارتباط پوستی شما در این دوران با کودک بیشتر شود

• مرتب کودک را نوازش کرده یا ماساژ دهید

• حتماً برای او آواز و لالایی بخوانید

• او را با خود به بیرون ببرید

• کودک را در آغوش خود بگیرید و همراه با او تکان بخورید

شاید نتوانید به‌تنهایی این دوران راه طی کنید درنتیجه بهتر است از اطرافیان خود هم کمک بگیرید. این کمک می‌تواند شرایط را بهبود بخشد و اضطراب را در شما کمتر کند. بعضی مواقع لازم است که کودک در کنار شما نباشد و حتی غذای خود را از دست اطرافیان بخورد و به شما فرصتی برای استراحت و بازیابی توان داده شود. باید در این مواقع بسیار صبور بود و این را باور کرد که مطمئناً شرایط بعداز گذشت چند هفته، رو به بهبود می رود و کودک می‌تواند از این مرحله عبور کند.