دلایل و راه‌های مدیریت قار و قور شکم
گرسنگی؛ اصلی‌ترین علت برای قارقور شکم
گرسنگی رایج‌ترین دلیلی است که سبب قاروقور شکم میشود. زیرا روده و معده حتی در حالت خالی بودن نیز به فعالیت خود ادامه می‌دهند. حرکات روده سبب انقباض ماهیچه‌های آن میشود و همین تولید صدا می‌کند.
اگر چند ساعت بیشتر از زمان وعده غذایی گذشته باشد، این صداها واضح‌تر شنیده می‌شوند. در این شرایط، راهکار مناسب برای رفع قار و قور شکم، خوردن غذا یا نوشیدن تدریجی آب است.
رژیم غذایی نامناسب؛ دلیلی مهم برای قار و قور معده
مصرف برخی مواد غذایی، دستگاه گوارش را عصبی می‌کند. این اتفاق موجب بروز قار و قور شکم میشود. زیرا سیستم گوارشی هنگام هضم این قبیل از مواد غذایی با مشکل مواجه میشود و بدرستی عمل نمی‌کند. رعایت موارد زیر برای جلوگیری از صدای معده و روده توصیه میشود:
- محدود کردن میزان قند و مواد غذایی اسیدی
- پرهیز از نوشیدنی‌های گازدار مانند نوشابه
- کاهش مصرف حبوبات و محصولات لبنی
- نخوردن غلات غنی از فیبر و برخی میوه‌ها و سبزیجات
- عدم مصرف گندم و جو در صورت حساسیت به گلوتن
- خودداری از مصرف الکل
هضم غذا؛ علتی برای قار و قور شکم
یکی از دلایل قار و قور شکم، هضم ناقص یا آهسته غذا است. هر چه مدت زمان هضم طول بکشد حرکات روده بیشتر میشود. بنابر این صدای تولید شده با شدت بیشتری به گوش می‌رسد. از طرفی هضم ناقص غذا گاز بیشتری را ایجاد می‌کند. این موضوع دلیلی برای شنیدن صدای قار و قور معده و روده میشود.
برای هضم بهتر غذا بهتر است موارد زیر رعایت شود:
- مصرف خوردنی‌های سبک و مفید
- جویدن آدامس
- جویدن کامل و آهسته غذا
- پیاده‌روی بعد از وعده غذایی
- تعداد وعده‌های زیاد با حجم کم
حساسیت غذایی؛ علتی جهت بروز قاروقور معده
آلرژی غذایی یا عدم تحمل برخی مواد غذایی علت رایجی برای قارو قور معده است. مصرف این مواد حساست‌زا تولید گاز در معده و روده را افزایش می‌دهند و سبب قار و قور شکم می‌شوند. موثرترین راه برای جلوگیری از این مشکل شناسایی و عدم مصرف خوردنی‌های آلرژی‌زا است.
لازم به ذکر است که عدم تحمل لاکتوز نیز یکی از دلایل مهم بروز قار و قور شکم است. همچنین مشورت با پزشک جهت درمان یا انتخاب جایگزین ضرورت دارد.
داروها؛ محرکی در ایجاد قار و قور شکم
مصرف برخی داروها مانند ملین‌ها بر ایجاد قار و قور شکم تاثیرگذار هستند. ملین سبب تحریک و افزایش انقباض روده میشود و ممکن است صداهای روده و معده بیشتر از حالت عادی شنیده شوند. این دارو با درمان یبوست عمل دفع را راحت‌تر می‌کند. ولی ممکن است مصرف‌کننده را دچار اسهال کند.
کدئین نیز با ایجاد عوارضی مانند اسهال، قار و قور شکم را افزایش می‌دهد. مصرف این داروها بدون دستور پزشک مجاز نیست و برای پیشگیری از چنین مشکلاتی بهترین اقدام مراجعه حضوری به مطب است.
استرس؛ اثر بخش در بروز قار و قور معده
در شرایط استرس زا فعالیت روده، بدون توجه به خالی یا پر بودن آن بیشتر میشود. عمل هضم در این حالت دچار اختلال خواهد شد و فعالیت سیستم گوارشی بدن را تحت تأثیر قرار می‌دهد. در چنین وضعیتی صدای قار و قور شکم با شدت بیشتری شنیده میشود. برای درمان این صداها مدیریت استرس بسیار مؤثر است. انجام موارد زیر توصیه میشود:
- کشیدن نفس عمیق
- تلقین تفکرات مثبت
- انجام تکنیک‌های آرام سازی
- فاصله گرفتن از عامل استرس
اختلالات دستگاه گوارشی؛ مؤثر در ایجاد قار و قور معده
هر گونه اختلال در دستگاه گوارش می‌تواند عاملی برای ایجاد قار و قور شکم باشد. بخش مهمی از این اختلالات به روده ها مربوط است. مشکلات گوارشی معمولاً با علائمی همراه است. رفع آنها تنها با درمان بیماری به کمک پزشک صورت می‌گیرد. تا با یافتن علت اصلی صدا و درمان آن، مشکل برطرف شود. در زیر به بیماری‌های دستگاه گوارش که قار و قور شکم را تشدید می‌کنند اشاره شده است:
- اسهال
- عفونت سیستم گوارشی
- زخم معده
- انسداد روده‌ای یا حرکت آهسته روده‌ای
- آسیب به روده‌ها
- خونریزی در دستگاه گوارش
- سندرم روده تحریک پذیر
- وجود تومور
- لخته خونی یا جریان خون کم به روده‌ها
- عفونت حفره شکمی یا التهاب صفاق
- بیماری‌های روده‌ای ملتهب مانند بیماری کوهن
- رشد بیش از حد میکروب در روده‌ها و معده
فتق؛ اثر گذار در بروز قار و قور شکم
فتق به خارج شدن عضوی از بدن و بیرون‌زدگی آن از جای خود گفته میشود و بیشتر مواقع در ناحیه شکم اتفاق می افتد. این بیماری سبب التهاب صفاق و روده و اسهال خواهد شد. به دنبال آن قار و قور شکم را افزایش می‌دهد. مراجعه به پزشک و درمان آن تنها راه کنترل صدای روده و معده است. پزشک براساس شرایط بیمار یکی از راه‌های زیر را انتخاب می‌کند:
- تغییر سبک زندگی
- مصرف دارو
- جراحی
مشکلات تنفسی؛ عاملی جهت قار و قور شکم
گاهی منشأ تنگی تنفس وجود نفخ معده است. این اتفاق گاهی قار و قور شکم را به دنبال دارد. بیماری رفلاکس معده یا GERD سبب بازگشت اسید به مری و ورود گاز اسید معده به ریه‌ها میشود و بیمار مشکل تنفسی پیدا می‌کند. در بیشتر مواقع تنگی نفس با سوزش سر دل همراه میشود. با درمان رفلاکس معده، تنگی نفس و قار و قور شکم نیز بهبود می‌یابد.
سطح غیرعادی کلسیم و پتاسیم؛ علل ایجاد قار و قور معده
افزایش غیر عادی کلسیم در خون، سبب سوءهاضمه میشود. با ایجاد سوءهاضمه علائمی مانند نفخ و قار و قور معده بروز می‌کند. زیرا کمبود پتاسیم انقباضات منظم روده حین هضم را مختل می‌کند و قار و قور روده را افزایش می‌دهد. از دلایل کمبود پتاسیم ایجاد اسهال یا استفراغ است. رفع صدای شکم نیاز به درمان این اختلالات دارد و بهتر است به پزشک مراجعه شود.
مشکلات جراحی؛ اتفاقی برای بروز صدای شکم
بعد از عمل شکم، ناحیه جراحی ملتهب میشود و سلول‌های خونی در محل آسیب‌دیده جهت ترمیم تجمع می‌یابند. این التهابات و فعالیت سلول‌های خونی، حرکات روده‌ها را تشدید می‌کنند. البته تغذیه توصیه شده به بیمار مانند مصرف مایعات و مواد پروبیوتیک نیز بر صدای شکم تاثیرگذار هستند. اما معمولاً بعد از بهبودی و بازگشت بیمار به تغذیه عادی، قار و قور شکم برطرف میشود.
اصلی‌ترین دلایل قار قور شکم در کودکان و نوزادان
شیر خوردن نوزادان و بلعیدن هوا حین آن، با افزایش حرکات روده و قار و قور شکم همراه است. در بیشتر مواقع نوزادان و کودکان 1 تا 4 ساله دچار نفخ می‌شوند و سر و صدای شکم آنها شدت می‌یابد. اما با افزایش سن کودک، این مشکل برطرف میشود. جهت کاهش قار و قور شکم نوزاد، می‌توان با انجام موارد زیر به او کمک کرد:
- استفاده از پروبیوتیک اطفال و داروی سایمتیکون با دستور پزشک
- هنگام شیر دادن، کودک را در موقعیت مناسب قرار دهید
- از شیشه شیر مناسب استفاده کنید
- به کودک خود کمک کنید تا آروغ بزند
- کودک را به شکم بخوابانید
- شکم نوزاد را ماساژ دهید
- انجام حرکت دوچرخه
چه زمانی قار و قور شکم خطرناک است؟
دلیل قار و قور شکم در بیشتر مواقع عامل ساده‌ای است که اجتناب از آن، مشکل را حل می‌کند. اما اگر این صداها با علائمی همراه باشند، می‌تواند خبر از وجود یک بیماری جدی را دهد. در این صورت عدم توجه به آن، خطرات جبران ناپذیری را به همراه دارد. اما در صورت مراجعه به پزشک و اقدام به موقع برای درمان، خطری فرد را تهدید نمی‌کند. با مشاهده قار و قور معده و روده همراه علائم زیر مراجعه به پزشک ضروری است:
- تب، احساس تهوع
- بروز نفخ
- اسهال مکرر یا استفراغ
- یبوست یا مشاهده مدفوع خونی
- سوزش سر دل
- احساس سیری
- کاهش ناگهانی وزن
- درد شکم
با توجه به مطالب ذکر شده در مقاله، شما کدام نوع از قار و قور شکم را تجربه کرده‌اید؟ سوالات و تجارب خود را با متخصصین مجله پزشکی در میان بگذارید.
بله، در صورتی که قار و قور شکم با علائمی همراه باشد احتمالاً نشانه یک بیماری جدی است.
بله، افرادی که نسبت به خوردن مواد غذایی حاوی فیبر، حساسیت دارند قار و قور شکم را تجربه می‌کنند.
کپسول گیاهی کبد چرب موثرترین داروی گیاهی بدون عوارض برای درمان و بهبود کبد چرب و بیماری‌های کبدی است.
