تشخیص انگل در کوتاه‌ترین زمان، نیازمند انتخاب روش مناسب است. شناسایی انگل، گاه آسان و در برخی عفونت‌ها دشوار است. گرچه علائم بالینی را نباید در تشخیص انگل‌ها نادیده گرفت، اما درمان مؤثر این بیماری نیاز به بررسی‌های دقیق‌تری دارد. با یک تشخیص درست سریع‌تر از دست انگل‌ها رهایی می‌یابید.
قطعاً یکی از روش‌های گفته شده در این مقاله، برای شناسایی نوع بیماری مؤثر است. بنابراین با خواندن راه‌های تشخیص، می‌توانید به راحتی خود را برای انجام فرایند آماده کنید. لازم به ذکر است انجام این روشها برای کودکان نیز خطری ندارد و پزشک متخصص این کار را به صورت ایمن انجام خواهد داد. پس از خواندن این مقاله با شنیدن راه تشخیصی که پزشک برای شما در نظر گرفته است، بدون ابهام و ناآگاهی روش را در پیش می‌گیرید.
علائم بالینی؛ اولین راه تشخیص انگل
علائم بالینی، اولین هشدار برای وجود انگل‌ها هستند. اما انجام آزمایش یا تصویربرداری به شناسایی دقیق عفونت منجر می‌شود. نشانه‌هایی که بدن در ابتلا به عفونت انگلی بروز می‌دهد، شخص را از وجود بیماری آگاه میکند.
در مرحله بعد بررسی شرح حال بیمار و توجه به علائم خاص، باعث می‌شود پزشک روش تشخیص مناسب را تجویز کند. علائم بیماری انگل به شرح زیر است:
- خارش مقعد
- شب ادراری
- اختلال در دستگاه ادراری (معمولاً در دختران)
- ساییدن دندان‌ها روی هم (دندان قروچه)
- نا آرامی هنگام خواب
- یبوست شدید یا اسهال بی دلیل
- درد شکم اطراف ناف
- نفخ
- تهوع و استفراغ
- نوسانات خلق و خو
- قرمزی روی بدن
- بی اشتهایی یا پرخوری
- کاهش وزن
- بی حالی و خواب آلودگی
- جاری شدن آب دهان هنگام خواب
- تب
- کم خونی
- درد عضلانی و درد مفاصل
STOOL EXAM؛ آزمایش مدفوع سه نوبته
یکی از روش‌های تشخیص انگل، انجام STOOL EXAM است. این آزمایش با بررسی میکروسکوپی و ماکروسکوپی نمونه مدفوع، بیماری انگل را شناسایی میکند. در این آزمایش به بیمار توصیه می‌شود 3 نمونه مدفوع ظرف مدت 3 روز و یا یک روز در میان، به آزمایشگاه ارائه دهد. به همین علت به این روش، آزمایش مدفوع سه نوبته نیز می‌گویند.
اگر بیمار اسهال یا شکم درد نداشته باشد، باید 2 نمونه مدفوع بصورت معمولی و یک نمونه بعد از مصرف مسهل از او گرفته شود. همچنین در صورتی که تشخیص داده شود بیمار مشکوک به عفونت آمیبیاز است، باید 6 نمونه مدفوع ظرف مدت 14 روز به آزمایشگاه تحویل بدهد.
لازم به ذکر است که نمونه نباید آغشته به ادرار باشد و باید سریعاً جهت بررسی به آزمایشگاه تحویل داده شود.
آزمایش O&P؛ آزمایش تخم انگل و انگل زنده
معمولاً زمانی که بیمار با مشکل اسهال خونی، تهوع و استفراغ، درد شکم، سردرد یا تب به پزشک مراجعه میکند، علاوه بر بررسی علائم بالینی، انجام آزمایش O&P نیز برای بیمار تجویز می‌شود. به این ترتیب که بیمار نمونه مدفوع عاری از ادرار به آزمایشگاه تحویل می‌دهد. سپس از روی بررسی میکروسکوپی نمونه، وجود تخم و انگل تشخیص داده می‌شود.
اگر نتیجه آزمایش O&P منفی بود، اما علائم وجود انگل همچنان وجود داشت، لازم است کولونوسکوپی روده نیز انجام شود.
کولونوسکوپی؛ تصویربرداری زنده از روده
در کولونوسکوپی یک لوله نازک با دوربین از راه مقعد وارد دستگاه گوارشی می‌شود و به این ترتیب با بررسی وجود انگل در روده، به طور قطع نتیجه مشخص می‌شود. احتمالاً شیوه انجام این روش سبب شده است همیشه به عنوان اولین راه انتخاب نشود. به همین علت در مواقعی که نتیجه آزمایشی مانند O&P مشکوک باشد، فرآیند تشخیص عفونت با کولونوسکوپی انجام می‌شود.
کشت مدفوع؛ تشخیص انگل با پرورش باکتری
در روش کشت مدفوع، ابتدا باید یک نمونه از مدفوع بیمار تهیه شود. این نمونه باید عاری از ادرار باشد و در کمترین زمان به آزمایشگاه برسد. بعد از آن نمونه را در محیط کشت مخصوص قرار می‌دهند تا باکتری موجود در آن رشد و پرورش یابد. در آخر باکتری زیر میکروسکوپ بررسی شده و وجود انگل مشخص می‌شود.
کشت مدفوع که یک راه تشخیص سریع انگل است، از طریق پرورش باکتری در بستری مناسب، نوع انگل را شناسایی میکند. برای آماده شدن جواب آزمایش نیز حداقل 48 ساعت زمان لازم است، حتی ممکن است برخی باکتری‌ها به زمان بیشتری برای رشد نیاز داشته باشند.
تست نوار (Tape test)؛ شناسایی کرمک با نوار چسب
تست نوار معمولاً زمانی انجام می‌شود که پزشک مشکوک به وجود انگل کرمک (اکسیور) است. شایع‌ترین علامت این بیماری بی خوابی و خارش شبانه مقعد است که ناشی از تحرک انگل است. این نوع انگل معمولاً از روی علائم بالینی قابل تشخیص است. اما برای اطمینان از وجود کرمک، تست نوار انجام می‌شود. در این آزمایش بیمار باید قبل از خواب چسب تمیزی به مقعد بچسباند و صبح قبل از برخاستن آن را بردارد. سپس چسب را روی شیشه قرار دهد و فوراً به آزمایشگاه تحویل دهد. این نمونه زیر میکروسکوپ مورد بررسی قرار می‌گیرد و وجود تخم‌های کرمک را محرز میکند.
انتروتست (استرینگ تست)؛ آشکارسازی انگل پنهان
استرینگ تست برای تشخیص عفونت ژیاردیازیس ناشی از انگل ژیاردیا انجام می‌شود. این انگل در اثر آشامیدن آب آلوده در بدن بوجود می‌آید و علائمی چون اسهال، استفراغ، درد شکم و کاهش وزن به همراه دارد.
زمانیکه نتیجه آزمایش نمونه مدفوع منفی است ولی علائم انگل هنوز وجود دارد، پزشک به وجود انگل ژیاردیا مشکوک می‌شود. بنابراین انجام استرینگ تست را توصیه میکند. در این تست نمونه‌هایی از مواد موجود در قسمت اول روده کوچک گرفته می‌شود و به وسیله میکروسکوپ مورد بررسی قرار می‌گیرد.
در آزمایش استرینگ ابتدا بیمار یک کپسول ژلاتینی متصل به رشته نایلونی را می‌بلعد. این کار ممکن است باعث بروز حالت تهوع شود. سپس مدتی با آرامش می‌نشیند تا کپسول حل شود. پس از آن نمونه انگل‌ها به وسیله رشته جمع‌آوری و از راه گلو بیرون کشیده می‌شوند. سپس نمونه‌ها برای بررسی نوع عفونت به آزمایشگاه انتقال می‌یابند.
آندوسکوپی؛ دقیق‌تر از انتروتست در تشخیص انگل
آندوسکوپی روشی است که به راحتی از ابتدای روده کوچک نمونه‌برداری و انگل را شناسایی میکند. دستگاه آندوسکوپی لوله‌ای مجهز به دوربین و یک پروب برای جمع‌آوری نمونه‌های مخاط آلوده به انگل است. این دستگاه از راه دهان و مری وارد معده می‌شود و با تصویربرداری از محل مورد نظر وجود انگل را گزارش می‌دهد. حتی دستگاه این قابلیت را دارد که از دریچه پایینی معده نیز عبور کرده ونمونه‌های ابتدای روده را جمع‌آوری کند.
آزمایش خون (CBC)؛ آنالیز فاکتورهای خونی برای شناسایی انگل
بررسی فاکتورهایی که در خون وجود دارند، به تشخیص بسیاری از بیماری‌ها کمک میکند. یکی از این فاکتورها شمارش سلول‌های خونی (CBC) است که در شناسایی عفونت‌های انگلی، مورد استفاده قرار می‌گیرد. در این فرآیند از روی تعداد و نوع سلول‌ها، نوع عفونت مشخص می‌شود. به این ترتیب که از بیمار به صورت ناشتا در آزمایشگاه مقداری خون گرفته می‌شود. سپس نمونه با دستگاه‌های پیشرفته و یا میکروسکوپ بررسی و نتیجه تشخیص داده می‌شود. جواب آزمایش همان روز یا نهایتاً چند روز بعد آماده خواهد شد.
توجه داشته باشید که در صورتی که سابقه تشنج یا غش کردن دارید حتماً قبل از انجام آزمایش اطلاع دهید. زیرا احتمال بی حالی و غش کردن بعد از نمونه‌گیری وجود دارد.
کشت خون؛ پرورش باکتری خون
هنگامی که پزشک به وجود عفونت در جریان خون مشکوک می‌شود، آزمایش کشت خون را تجویز میکند. این آزمایش در کنار بررسی علائم بالینی بیمار، نوع عفونت را مشخص میکند.
برای انجام کشت خون، ابتدا از بیمار 2 نمونه خون یا بیشتر گرفته و در محل‌های جداگانه نگهداری می‌شود. سپس نمونه‌ها به درون بطری کشت انتقال می‌یابند و بلافاصله به آزمایشگاه برده می‌شوند. در ادامه با پرورش باکتری‌های خون و بررسی آن‌ها، نوع انگل شناسایی می‌شود.
توجه داشته باشید که بهترین زمان انجام این آزمایش همزمان با شروع افزایش تب است و نیازی به ناشتا بودن نیست. آماده شدن جواب آزمایش نیز حداقل 48 ساعت زمان لازم دارد.
سونوگرافی تشخیص انگل
برای تشخیص انگل، ابتدا روش‌های تست مدفوع و خون تجویز می‌شود. پس از آن در صورت لزوم سونوگرافی انجام خواهد شد. معمولاً از سونوگرافی برای بررسی انگل‌های گوارشی مانند کرم‌های پهن روده استفاده می‌شود. هنگامی که پزشک مشکوک به انسداد روده، پیچ خوردگی یا وجود انگل است سونوگرافی را تجویز میکند. در این روش با تصویربرداری از بدن انگل‌های گوارشی شناسایی می‌شوند.
ام آر آی برای شناسایی انگل
انجام MRI فقط زمانی صورت می‌گیرد که پزشک مشکوک به ورود انگل به سیستم عصبی مرکزی (شامل مغز و نخاع) باشد. البته انگل‌های کمی توانایی ورود به این ناحیه را دارند، شایع‌ترین آن‌ها انگل توکسوپلاسموز است.
قبل از انجام ام آر آی، ابتدا یک تست از مایع مغزی نخاعی گرفته می‌شود و اگر انگل دیده شد، برای مشخص کردن میزان پیشروی، ام آر آی انجام می‌شود. ام آر آی با تصویربرداری از داخل بدن، انگل را شناسایی و میزان پیشروی آن را مشخص میکند.
بهترین روش تشخیص انگل چیست؟
به جرأت می‌توان گفت همه روش‌های شناسایی انگل، مؤثر و نتیجه بخش هستند. بنابراین راه تشخیصی که برای هر کدام از انواع انگل‌ها در نظر گرفته می‌شود؛ بهترین راهکار خواهد بود. مسیر تشخیص از توجه به علائم بالینی شروع می‌شود و در ادامه با انجام آزمایش‌ها از وجود انگل اطمینان حاصل می‌شود. اگر انجام آزمایش‌ها در تشخیص برخی انگل‌ها ناتوان باشد، تصویربرداری از روده در دستور کار قرار می‌گیرد.
واضح است که بروز علائم، دلیل کافی برای وجود انگل نیست. اما راهنمای خوبی برای شروع روش‌های تشخیص قطعی است. در نتیجه با توجه به علائم و شرح آن‌ها برای پزشک معالج، به انتخاب بهترین راه تشخیص کمک کنید. آگاهی داشتن از علائم در اقدام به موقع برای تشخیص قطعی و درمان، کمک بزرگی به کودکان و بزرگسالان میکند. به این ترتیب عفونت انگلی در همان مراحل اولیه تشخیص داده می‌شود و قبل از آسیب جدی به بدن از بین می رود.
اگر ابهامی در مورد ماهیت آزمایش‌ها در ذهن شماست، از متخصصین ما بپرسید.
کپسول گیاهی کبد چرب موثرترین داروی گیاهی بدون عوارض برای درمان و بهبود کبد چرب و بیماری‌های کبدی است.
