یکی از بزرگترین مشکلات بهداشتی و اجتماعی در ایران، انگل در کودکان است. سالانه حدود 450 میلیون نفر در جهان به انگل مبتلا می‌شوند که بیشتر آن‌ها کودکان هستند. زیرا حضور در مهدها، مدارس و عدم رعایت کامل بهداشت، کودکان را به قربانی مطلوب انگلها تبدیل کرده است.
بدون شک نگرانی از ابتلای کودکان به انگل همیشه برای والدین وجود دارد. بنابراین به محض بروز عارضه‌های دستگاه گوارشی برای کودک، ذهن مادران به سوی بیماری انگل جهت می‌گیرد. از این رو ما این مقاله پربار را تهیه کرده‌ایم تا به نگرانی شما پاسخ دهیم. بازگویی نحوه شناسایی تا درمان انگل در کودکان، به شما اطلاعات کاملی از ماهیت این بیماری می‌دهد. در آخر نیز شما را با راه‌های اصولی برای پیشگیری از این بیماری آشنا خواهیم کرد. با صرف زمانی اندک می‌توانید در پیشگیری و درمان انگل در کودکان، بهترین عملکرد را داشته باشید.
انگل چیست و چه عواملی باعث بروز انگل در کودکان می‌شود؟
انگل موجود زنده‌ای است که از راه دهان، پوست، مقعد یا واژن وارد بدن انسان می‌شود. اما شایع‌ترین راه ورود آن دهان است. انگل بعد از ورود به معده و روده کودک، شروع به تغذیه، رشد و تکثیر میکند. رشد انگل باعث بروز مشکلاتی در کودک می‌شود که بنابر نوع انگل متفاوت است.
عدم رعایت بهداشت، باعث شیوع این بیماری واگیردار شده است، از جمله عواملی که سبب انتقال انگل به بدن کودکان می‌شود می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- خوردن میوه و سبزیجات شسته نشده
- آشامیدن آب تصفیه نشده
- مصرف مواد غذایی غیر بهداشتی
- مصرف گوشت نیم پز
- تماس با خاک آلوده
- تماس با فرد بیمار
علائم انگل در کودکان چیست؟
با توجه به اینکه انواع مختلفی از انگل وجود دارد، این بیماری با نشانه‌های متفاوتی ظاهر می‌شود. بطور کلی مشاهده هر کدام از علائم زیر هشداری برای ابتلای کودک به بیماری انگل است:
- خارش مقعد
- شب ادراری
- اختلال در دستگاه ادراری (معمولاً در دختران)
- ساییدن دندان‌ها به هم
- نا آرامی هنگام خواب
- یبوست شدید یا اسهال بی دلیل
- درد شکم اطراف ناف
- نفخ
- تهوع و استفراغ
- نوسانات خلق و خو
- قرمزی روی بدن
- بی اشتهایی یا پرخوری
- بی حالی و خواب آلودگی
- جاری شدن آب دهان هنگام خواب
- تب
- کم خونی
- درد عضلانی و درد مفاصل
شایع‌ترین انگلها در کودکان
شایع‌ترین و خطرناک‌ترین انگلها در بین کودکان انگل‌های روده‌ای و مالاریا هستند. از انگل‌های روده‌ای می‌توان به کرمک، کرم آسکاریس و کرم کدو اشاره کرد که ابتلا به آن‌ها مانند سایر انگلها اتفاق می‌افتد و از ابتدای ورود به بدن کودک، علائمی را به وجود می‌آورند.
از طرفی انگل مالاریا که نسبت به سایر انگلها خطرناک‌تر است در اثر نیش پشه آلوده وارد بدن می‌شود و پس از آلوده کردن کودک به مدت یک سال در کبد می‌ماند. سپس به محض بالغ شدن وارد خون می‌شود و گلبول‌های قرمز خون را آلوده میکند. بعد از مدتی انگل مالاریا گلبول‌های قرمز خون را از بین می‌برد. به این ترتیب مواد داخل گلبول‌ها درون خون پخش می‌شوند و عوارضی چون زردی خفیف و لکه‌های پوستی را به وجود می‌آورند. بنابراین طی این فرآیند که همولیز نام دارد، بیمار به کم خونی نیز مبتلا می‌شود.
علائم هر یک از این انگلها عبارتند از:
روش‌های تشخیص انگل در کودکان چیست؟
در بیشتر موارد وجود بیماری انگل از روی علائم بالینی قابل تشخیص است. بنابراین در صورت مشاهده هر کدام از علائم، بهتر است قبل از بروز آسیب جدی اقدام شود. بدین منظور در اولین فرصت شرح حال کودک خود را به پزشک ارائه دهید تا برای حصول اطمینان آزمایش‌های لازم انجام شود. این آزمایش‌ها شامل موارد زیر است:
- تست STOOL
- تست O&P
- کشت مدفوع
- تست خون
- کشت خون
- استرینگ تست (انتروتست)
- تست نوار
آزمایش انگل در کودکان چگونه انجام می‌شود؟
آزمایش‌های تشخیص انگل در کودکان به صورت کاملاً استریل و ایمن در آزمایشگاه انجام می‌شود. بسته به اینکه پزشک از روی علائم بالینی کودک، به کدام عفونت انگلی شک کند، برای حصول اطمینان آزمایش مشخصی را تجویز میکند. این آزمایش ممکن است روی نمونه مدفوع انجام شود یا در مواردی نیاز به نمونه خون داشته باشد. بنابراین هر دو روش کاملاً بی خطر هستند و طی مراحلی دقیق نوع بیماری را تعیین می‌کنند. در نتیجه انجام هر کدام از این آزمایش‌ها به صلاحدید پزشک صورت می‌گیرد و جای نگرانی ندارد.
برای کسب اطلاعات کامل از روند آزمایش‌ها و ماهیت آن‌ها می‌توانید به مقاله “قطعی‌ترین روش‌ها برای تشخیص انگل در کودکان و بزرگسالان” مراجعه کنید.
اقداماتی که در صورت ابتلای کودک به انگل باید انجام دهیم؟
اگر بیماری انگل در کودک تشخیص داده شد، برای جلوگیری از تشدید بیماری و انتقال آن به دیگران انجام اقدامات زیر الزامی است:
- عدم مصرف مواد قندی و شکر توسط کودک
- عدم مصرف کربوهیدرات‌ها، لبنیات، میوه‌ها توسط کودک
- عدم خاراندن مقعد
- مصرف مقدار زیاد آب
- جوشاندن ظروف، لباس و لوازم شخصی کودک
- تعویض روزانه لباس زیر و ملحفه کودک و ضدعفونی کردن آن با پودر و مایع
- استفاده از صابون بابونه هنگام شستشوی دست‌ها
انگل در کودکان چگونه درمان می‌شود؟
بنابر نوع عفونت انگلی که کودک به آن مبتلا شده است، درمان نیز متفاوت است. همچنین نوع دارو برای کودکان با سنین مختلف یکسان نیست بنابراین پزشک با معاینه کودک، داروی مناسب را تجویز میکند. اما رایج‌ترین دارو برای درمان، مترونیدازول است که با وجود عوارضی که دارد در بهبود بیماری مؤثر است. البته در برخی موارد در کنار این دارو، آنتی بیوتیک نیز تجویز می‌شود که نوع آن و مقدار مصرفی آن باید تحت نظر پزشک باشد.
هشدار: مترونیدازول به علت برخی عوارض نباید خودسرانه مصرف شود.
درمان‌های خانگی انگل در کودکان کدامند؟
برای درمان انگل در کودکان، در کنار روش‌های دارویی، درمان‌های خانگی نیز وجود دارد. البته این نوع درمان‌ها همیشه نتیجه بخش نیستند. برای درمان انگل می‌توان از روش‌های سنتی زیر استفاده کرد. اما لازم است توجه کنید که مصرف برخی داروهای گیاهی و دمنوش‌ها برای کودکان خطرناک است. به همین علت بهتر است کودک تحت نظر پزشک و با روش‌های درست درمان شود.
- سیر: ضدعفونی کننده و ضد باکتری در بهبودی عفونت انگلی
- آویشن: ضد باکتری و کاهنده قارچ و انگل
- هویج: منبع فیبر و کمک کننده به هضم غذا برای کنترل عفونتهای انگلی
- آب هویج با لیمو: آنتی اکسیدان پاک کننده سموم انگلها
- دانه‌های کدو تنبل: منبع روی و تقویت کننده سیستم ایمنی در مبارزه با انگلها
- نعناع: شل کننده و کاهنده انگل
- نعناع و آب معدنی: ضدعفونی کننده و مانع رشد انگل‌های روده‌ای
- روغن نارگیل: ضد باکتری و ضد ویروس برطرف کننده انگل و کرم
- زردچوبه: ضدعفونی کننده و از بین برنده انواع کرم‌ها
- میخک: از بین برنده انگل و تخم‌ها
- آب کلم بروکلی: پاک کننده سموم انگل ها
عوارض بیماری انگل در کودکان چیست؟
سیستم ایمنی بدن کودک قادر به مقاومت در برابر کرم‌ها نیست، بنابراین بهترین طعمه انگل، کودکان هستند. بروز بیماری‌های انگلی برای کودکان عوارضی را به دنبال دارد از جمله:
- عفونت با انگل
- اختلال در رشد جسمی و روانی
- مسمومیت بدن
- واکنش آلرژیک جدی
- دریافت ناکافی مواد مغذی
- سرکوب سیستم ایمنی
- ضایعات زخمی دستگاه گوارش
- بیماری‌های تنفسی مثل آبریزش بینی با ترشحات سبز رنگ
- سرفه خشک طولانی مدت
چطور از بروز انگل در کودکان پیشگیری کنیم؟
با توجه به اینکه عواقب ابتلا به بیماری انگل برای کودکان مشکلات جدی ایجاد میکند، بهتر است از بروز آن پیشگیری کرد. برای این کار لازم است ابتدا کودکان را ملزم به رعایت اصول اولیه بهداشت فردی کنید. آموزش درست نکات بهداشتی قطعاً در جلوگیری از بروز این بیماری مؤثر خواهد بود. از جمله این آموزش‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- شستن صحیح دست‌ها با آب گرم و صابون بعد از توالت و قبل از خوردن غذا
- خشک کردن ناحیه تناسلی بعد از توالت با دستمال بهداشتی
- اجتناب از راه رفتن با پای برهنه روی زمین در خارج از منزل
- خودداری از نشستن کف حمام
- کوتاه نگه داشتن ناخن‌ها
- نبردن دست آلوده به سمت دهان
- تعویض لباس زیر به صورت روزانه
- اجتناب از قرار گرفتن در آب آلوده
- خودداری از نوشیدن آب آلوده
علاوه بر نکاتی که کودک باید آموزش ببیند، انجام برخی کارها توسط والدین نیز مانع درگیر شدن اعضای خانواده به بیماری انگل می‌شود، از جمله:
- تمیز نگه داشتن منزل
- ضدعفونی کردن حمام و دستشویی، حداقل یکبار در هفته
- شستشوی کامل میوه‌ها و سبزیجات
- خشک کردن لباس به خصوص لباس زیر، حوله و وسایل حمام زیر نور آفتاب
- تقویت سیستم ایمنی اعضای خانواده با استفاده از ویتامین‌ها و مواد معدنی
آیا انگل برای کودکان خطرناک است؟
بیماری انگل معمولاً با بروز علائم ناخوشایندی در کودکان شناسایی می‌شود. این موجود زنده که برای زندگی نیاز به تغذیه دارد در مواردی برای بقای خود، سلامتی کودکان را تهدید میکند. به همین دلیل تشخیص به موقع این بیماری و درمان آن بسیار اهمیت دارد. از آنجاییکه علائم و راه‌های تشخیص عفونتهای انگلی با یکدیگر متفاوت است، لازم است پزشک با معاینه بیمار آزمایش مناسب را تجویز کند. به این ترتیب با درمان به موقع بیماری می‌توان از بروز عوارض خطرناک عفونتهای انگلی جلوگیری کرد.
شما در درمان انگل کدام روش را مؤثرتر می‌دانید، درمان دارویی یا خانگی؟تجربیات شما در این باره می‌تواند کمک بزرگی به کودکان دیگر باشد.
کپسول گیاهی کبد چرب موثرترین داروی گیاهی بدون عوارض برای درمان و بهبود کبد چرب و بیماری‌های کبدی است.
